جبهه اقـــدام

بسم الله الرحمن الرحیم

1- غذای دوزخیان از درخت زقوم است که از آتش می‌روید وخوردن آن بر سوزش اندرونشان می‌افزاید:

إِنَّ شَجَرَةَ الزَّقُّومِ طَعامُ الْأَثیمِ کَالْمُهْلِ یَغْلی‏ فِی الْبُطُونِ؛ مسلماً درخت زقوم طعام گناهکاران است همچون مس گداخته در شکم‌ها می‌جوشد.( دخان : 43 تا 45)

تَصْلىَ‏ نَارًا حَامِیَةً تُسْقَى‏ مِنْ عَیْنٍ ءَانِیَةٍ لَّیْسَ لَهُمْ طَعَامٌ إِلَّا مِن ضَرِیعٍ لَّا یُسْمِنُ وَ لَا یُغْنىِ مِن جُوعٍ؛ و در آتش سوزان وارد مى گردند از چشمه‏ اى بسیار داغ به آنان مى ‏نوشانند غذایى جز از ضَریع [خار خشک تلخ و بدبو] ندارند غذایى که نه آن‌ها را فربه مى ‏کند و نه از گرسنگى مى ‏رهاند! (غاشیه، 4 ـ 7)

فَلَیْسَ لَهُ الْیَوْمَ‌هاهُنَا حَمِیمٌ وَ لَا طَعَامٌ إِلَّا مِنْ غِسْلِینٍ لَّا یَأْکلُهُ إِلَّا الْخَاطِئُونَ؛ از این رو امروز هم در این جا یار مهربانى ندارد، و نه طعامى، جز از چرک و خون! غذایى که جز خطاکاران آن را نمى ‏خورند! (حاقّه، 35 ـ 37) [1]

2- دوزخیان در حالتی بین مرگ و زندگی عذاب می‌کشند (نه می‌میرند که از عذاب آسوده شوند ونه می‌توان گفت زنده‌اند)

وَ یَتَجَنَّبُهَا الْأَشْقَى الَّذِى یَصْلىَ النَّارَ الْکُبْرَى‏ ثُمَّ لَا یَمُوتُ فِیهَا وَ لَا یَحْیى؛ امّا بدبخت‏ترین افراد از آن دورى مى‏ گزیند، همان کسى که در آتش بزرگ وارد مى‏ شود، سپس در آن آتش نه مى‏ میرد و نه نجات پیدا می‌کند! (اعلی، 11 ـ 13)

وَ یَأْتِیهِ الْمَوْتُ مِن کُلِّ مَکاَنٍ وَ مَا هُوَ بِمَیِّتٍ وَ مِن وَرَائهِ عَذَابٌ غَلِیظٍ؛ و مرگ از هر جا به سراغ او مى‏ آید ولى با این همه نمى‏ میرد! و بدنبال آن، عذاب شدیدى است! (ابراهیم، 17)

1. لباس دوزخیان از ماده سیاه و چسبنده قابل اشتعالی است که خود موجب عذاب آنها می‌گردد.

وَ تَرَى الْمُجْرِمِینَ یَوْمَئذٍ مُّقَرَّنِینَ فىِ الْأَصْفَادِ سَرَابِیلُهُم مِّن قَطِرَانٍ وَ تَغْشىَ‏ وُجُوهَهُمُ النَّارُ؛ و در آن روز، مجرمان را با هم در غل و زنجیر مى ‏بینى! (که دست‌ها و گردن‌هایشان را به هم بسته است!) لباس‌هایشان از قطران [ماده چسبنده بد بوى قابل اشتعال‏] است و صورت‌هایشان را آتش مى ‏پوشاند. (ابراهیم: 49 و 50)

هَاذَانِ خَصْمَانِ اخْتَصَمُواْ فىِ رَبهِّمْ فَالَّذِینَ کَفَرُواْ قُطِّعَتْ لَهُمْ ثِیَابٌ مِّن نَّارٍ یُصَبُّ مِن فَوْقِ رُءُوسِهِمُ الْحَمِیمُ یُصْهَرُ بِهِ مَا فىِ بُطُونهِمْ وَ الْجُلُودُ وَ لَهُم مَّقَامِعُ مِنْ حَدِیدٍ؛ اینان دو گروهند که درباره پروردگارشان به مخاصمه و جدال پرداختند کسانى که کافر شدند، لباس‌هایى از آتش براى آنها بریده شده، و مایع سوزان و جوشان بر سرشان ریخته مى‏ شود آن چنان که هم درونشان با آن آب مى ‏شود، و هم پوست‌هایشان و براى آنان گرزهایى از آهن (سوزان) است. (حج، 19 ـ 21)

2. دوستان و همنشینان دوزخیان، شیاطین و جنیان گنهکارند که آرزوی دوری از آنان را می‌کنند.

فَکُبْکِبُواْ فِیهَا هُمْ وَ الْغَاوُنَ وَجُنُودُ إِبْلِیسَ أَجْمَعُونَ؛ در آن هنگام همه آن معبودان با عابدان گمراه به دوزخ افکنده مى ‏شوند و همچنین همگى لشکریان ابلیس! (شعراء، 94 و 95)

لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنکَ وَ مِمَّن تَبِعَکَ مِنْهُمْ أَجْمَعِینَ؛ که جهنّم را از تو و هر کدام از آنان که از تو پیروى کند، پر خواهم کرد!» (ص، 85)

3. نسبت یه یکدیگر نیز لعن و نفرین می‌فرستند :

ثُمَّ یَوْمَ الْقِیامَةِ یَکْفُرُ بَعْضُکُمْ بِبَعْضٍ وَ یَلْعَنُ بَعْضُکُمْ بَعْضاً وَ مَأْواکُمُ النَّارُ وَ ما لَکُمْ مِنْ ناصِرینَ؛ ....روز قیامت، از یکدیگر بیزاری می‌جویند و یکدیگر را لعنت می‌کنند و جایگاه همه شما دوزخ است و هیچ یاوری ندارید. (عنکبوت، 25)

قَالَ ادْخُلُواْ فىِ أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِکُم مِّنَ الْجِنِّ وَ الْانسِ فىِ النَّارِ کلَّمَا دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَّعَنَتْ أُخْتهَا حَتىَّ إِذَا ادَّارَکُواْ

رَبَّنَا ءَاتهِمْ ضِعْفَیْنِ مِنَ الْعَذَابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْنًا کَبِیرًا؛ پروردگارا! آنان را از عذاب، دو چندان ده و آنها را لعن بزرگى فرما!» (اعراف:38)[2]

4. شعله‌های آتش از هر سو زبانه می‌کشد و صدای گوش خراش و خشم آلود آنها بر وحشت و اضطراب می‎افزاید، قیافه‌های عبوس و در هم کشیده و سیاه و زشت و چروکیده است و حتی در چهره فرشتگان دوزخ هم اثری از مهر و عطوفت و نرمی دیده نمی‌شود.

آیاتی چون (وَ قود‌ها الناس والحجاره؛ (چنان آتشی که ) مردم (کافر) و سنگ خارا آتش افروز اوست. (تحریم آیه 6)

نشان می‌دهد که آتش دوزخ با آتش این جهان متفاوت است، آتش دوزخ، آتشی است که بخشی از آن از درون وجود خود انسان شعله می‌گیرد که اعتقادات و نیات باطنی زشت آنها و از اعضای آلوده به گناه آنها می‎باشد.

5. آتشِ هولناک جهنم،  جسم کافران را به شدید ترین عذاب،  گرفتار می‎کند:

إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ بِآیَاتِنَا سَوْفَ نُصْلِیهِمْ نَارًا کلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُم بَدَّلْنَاهُمْ جُلُودًا غَیْرَهَا لِیَذُوقُواْ الْعَذَابَ آن اللَّهَ کاَنَ عَزِیزًا حَکِیمًا؛ کسانى که به آیات ما کافر شدند، بزودى آن‌ها را در آتشى وارد مى ‏کنیم که هر گاه پوستهاى تنشان (در آن) بریان گردد (و بسوزد)، پوست‌هاى دیگرى به جاى آن قرار مى‏ دهیم، تا کیفر (الهى) را بچشند. خداوند، توانا و حکیم است (و روى حساب، کیفر مى‏دهد). (نساء، 56)

6. دوزخیان آزاد نیستند و محلی همچون سلول‌های زندان انفرادی دارند ودر آن نیز در بند و زنجیرند، آن چنان که فریادشان بلند می‌شود فریادی که هیچ مشکلی را حل نمی‌کند. همین که بخواهند زبان عذر خواهی به درگاه الهی گشایند فرمان دور باش و ساکت باش، خاموششان می‌کند:

هذا یَوْمُ لا یَنْطِقُونَ * وَ لا یُؤْذَنُ لَهُمْ فَیَعْتَذِرُونَ؛ امروز روزى است که سخن نمى‏ گویند و به آن‌ها اجازه داده نمى‏ شود که عذرخواهى کنند!. (مرسلات/35 و36)

وَ إِذَا أُلْقُواْ مِنْهَا مَکاَنًا ضَیِّقًا مُّقَرَّنِینَ دَعَوْاْ هُنَالِکَ ثُبُورًا لَّا تَدْعُواْ الْیَوْمَ ثُبُورًا وَاحِدًا وَ ادْعُواْ ثُبُورًا کَثِیرًا؛ و هنگامى که در جاى تنگ و محدودى از آن افکنده شوند در حالى که در غل و زنجیرند، فریاد واویلاى آنان بلند مى‏ شود! (به آنان گفته مى‏ شود:) امروز یک بار واویلا نگویید، بلکه بسیار واویلا بگویید! (فرقان، 13 و 14)

پس به مالک دوزخ پناه می‌برند که شما از خدای خود بخواهید که اندکی از عذاب ما بکاهد، پاسخ می‌شنوند مگر خدای متعال پیامبرانش: را مبعوث نفرمود و حجت را بر شما تمام نکرد.

بار دیگر درخواست مرگ می‌کنند و جواب می‌شنوند که شما برای همیشه در دوزخ خواهید ماند.

وَ مَن یَعْصِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ یَتَعَدَّ حُدُودَهُ یُدْخِلْهُ نَارًا خَلِدًا فِیهَا وَ لَهُ عَذَابٌ مُّهِینٌ؛ و آن کس که نافرمانى خدا و پیامبرش را کند و از مرزهاى او تجاوز نماید، او را در آتشى وارد مى ‏کند که جاودانه در آن خواهد ماند و براى او مجازات خوارکننده‏اى است. (نساء، 14)

یُرِیدُونَ آن یَخْرُجُواْ مِنَ النَّارِ وَ مَا هُم بخِارِجِینَ مِنهَا وَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّقِیمٌ؛ پیوسته مى‏خواهند از آتش خارج شوند، ولى نمى ‏توانند از آن خارج گردند و براى آن‌ها مجازاتى پایدار است. (مائده، 37)