بسم الله الرحمن الرحیم

معنای معاد

پنجمین اصل از اصول اعتقادات شیعه، معاد است. معاد به معنای «بازگشت در سرای دیگر، بازگشت به سوی اعمال و بازگشت به سوی زندگی جاوید» می‌باشد.

اعتقاد به معاد و حیات بعد از مرگ، یکی از مهمترین و مشکلترین مباحث اعتقادات در همه ادیان آسمانی است. دین مبین اسلام نیز، اهتمام خاصی برای این مسئله قائل است تا حدی که یکی از مهمترین اصول اعتقادات در اسلام، معاد است. همه آفریدگان هستی خود را، از آفریدگار یگانه دریافت می‌دارند و همگی تحت تدبیر حکیمانه او هستند و هیچکدام در هیچ کاری و در هیچ زمان و مکانی، بی‌نیاز از او نیستند و جهان و به خصوص انسان که اشرف مخلوقات است برای هدف و غرضی آفریده شده‌اند که آن تکامل و رسیدن به سعادت جاودانی است. در این درس، پیرامون اثبات وقوع معاد از طریق آیات و روایات، برهان، فطرت و همچنین از طریق عقل (برهان حکمت الهی، عدالت الهی، بقاء روح مجرد) بحث خواهد شد ان شاء الله.

اسامی قیامت در قرآن

 در بیشتر سوره‌های قرآن، درباره معاد ذکری به میان آمده است و در بسیاری از سوره‌های اواخر قرآن، به طور کامل یا به طور عمده درباره معاد و احوالات و اوصاف آن سخن به میان آمده است. قرآن کریم، برای توجه دادن انسان به عظمت و بزرگی روز قیامت و احوالاتی که برایش تحقق خواهد یافت، تعابیر و اوصافی عجیب به منظور نشان دادن اوضاع آن روز عظیم آورده و از آن صحنه‌های پر ماجرا یاد فرموده است که از آن جمله است این اسامی و اوصاف:

یَومِ القِیامَة (سوره انبیا/ آیه ۴۷) روز قیامت و به پا خواستن

یوم الدّین (سوره حمد / آیه۴) روز جزا

یوم الحِساب (سوره غافر/ آیه ۲۷) روز محاسبه (تمام اعمال)

یوم الجَمع (سوره تغابن / آیه۹) روز اجتماع (روزی که همه خلائق در آن جمعند)

یوم الخُروج (سوره ق/ آیه ۴۲) روز خارج شدن (از قبر‌ها، از عالم برزخ به عالم آخرت)

الیوم المُوعُود (سوره بروج/ آیه ۲) روزی که وعده داده شده است.

یوم عَظِیم (سوره مریم(ع)/ آیه ۳۷) روز بزرگ

یوم التَناد (سوره مؤمن / آیه ۳۲) روز صدا زدن و یاری خواستن

یوم الاَزِفَة (سوره مؤمن / آیه ۱۸) روز نزدیک

الیوم الحَقّ (سوره نبا / آیه ۳۹) روز حق (آن روز واقعیتی است انکار ناپذیر)

یوم البَعث (سوره روم / آیه ۵۶) روز رستاخیز

یوما عَبُوساً قَمطَرِیرا (سوره دهر / آیه ۱۰) روزی که چهره در هم کشیده و سخت است.

یوم لابیع فِیه ولاخِلال (سوره ابراهیم / آیه ۳۱) روزی که نه خرید وفروش در آن است ونه پیوند‌های دوستی

یوم تَبیَض وُجُوه وتَسوَد وُجُوه (سوره آل‌عمران) روزی که صورت‌ها سفید و صورت‌ها سیاه می‌گردد.

یوم کان مِقدارُه خَمسِین الفَ سَنَتة (سوره معارج/ آیه۴) روزی که مقدارش پنجاه هزار سال است.

یوم التَّغابُن (سوره تغابن / آیه ۹) روز آشکار شدن غبن‌ها (ضررها)

یوم الوَعِید (سوره ق/ آیه۲۰) روز وعده‌ها وحشتناک

یوم الخُلُود (سوره ق/ آیه۳۴) روز جاودانگی

یوم الفَضل (سوره نبا/ آیه۱۷) روز جدایی

یوم الحَسرة (سوره مریم / آیه ۳۹) روز حسرت وتاسف و ندامت

 یوم تُبلَی السَرائِر (سوره طارق/ آیه۹) روزی که اسرار نهان آشکار می‌شود.

یومی یَقُومُ الاَشهَاد (سوره مؤمن / آیه ۵۱) روزی که گواهان در آن روز بر می‌خیزید

یوم عَسِیر (سوره مدثر/ آیه۹)روزپر مشقت

یوم الیم (سوره زخرف/ آیه ۶۵) روز درد ناک.

یومٌ مَشهُود (هود:۱۰۳) روزی که همه مشاهده می‌کنند

یومَ یفرُّ المَرءُ مِن اَخِیه (عبس:۳۴) روزی که برادر از برادر فرار می‌کند

یومُ لا یَنطِقُون (مرسلات:۳۵) روزی که دیگر صحبت وحرف تمام شده

یومَ لایَنفَعُ الظّالمینَ مَعذِرَتُهُم (غافر:۵۲) روزی که معذرت خواهی، دیر شده و نفعی ندارد

یوماً تَتَقَلّبُ فیه القلوبُ ولاَبصارُ (نور:۳۷) روزی که از ترس، قلب‌ها وچشم‌ها زیرورو می‌شود

یوماً یَجْعَلُ الوِلدانَ شیبا (مزمل: ۱۷) از هول آن روز، کودکان پیر می‌شوند

یومٌ لابیعَ فیه ولا خِلالٌ ( ابراهیم۷: ۳۱) (روزی که دیگر خرید وفروش پیوندها ودوستی‌ها نفعی ندارد)

یومَ یَعَضُّ الظّالِمُ علی یَدَیه ( فرقان:۲۷) روزی که ظالم هر دو دست خود را از حسرت به دندان می‌گزد

یَوْمَ لا یَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ،  إِلاَّ مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلیمٍ (شعراء: ۸۸ و۸۹) آن روزى که مال و فرزندان (هیچ به حال انسان) سود نبخشند. و تنها آن کس سود برد که با دل با اخلاص پاک (از شرک و ریب و ریا) به درگاه خدا آید.

 یَقُولُ یا لَیتَنی قَدَّمْتُ لِحَیاتی (فجر۲۴) کاش چیزی برای امروز فرستاده بودم.

خداوند صفات روز قیامت و سختی‌های آن روز و احوالاتی که برای انسان می‌شود را اشاره می‌فرماید، به جهت آثار تربیتی فوق‌العاده آنها در بیداری و آگاهی و تهذیب نفس و اصلاح قلوب و محفوظ ماندن از گناه، شاید که ما بیدار شویم.